Histamina- jest aminą biogenną, podobnie jak tyramina, serotonina, fenyloetyloamina, tryptamina, spermina czy putrescyna. Histamina w odpowiednich ilościach jest niezbędna do życia, ponieważ pełni wiele ważnych funkcji w organizmie, jak: pobudza wytwarzanie kwasu żołądkowego, reguluje rytm snu i czuwania, bierze udział w przewodzeniu impulsów nerwowych, wpływa na perystaltykę przewodu pokarmowego, rozszerza naczynia krwionośne, reguluje ciśnienie tętnicze krwi, kurczy macicę, odgrywa rolę w odczuwaniu bólu.
W organizmie człowieka histamina w pewnych ilościach produkowana jest w sposób naturalny i u osób zdrowych utrzymywana na odpowiednim poziomie z racji działania enzymu DAO (diaminoksydazy), który rozkłada nadmiar histaminy dostarczonej z pokarmów w jelicie cienkim. Jeśli mimo to histamina wniknie do komórek jelita, dociera wraz z krwią do wątroby. Tam kolejno jest rozkładana przez inny enzym metabolizujący histaminę- N-metylotransferazę. Niestety w wyniku zmniejszenia aktywności lub stężenia DAO może dochodzić do zachwiania równowagi między ilością nagromadzonej w organizmie histaminy a zdolnością do jej rozkładu, czego efektem może być nietolerancja tej aminy przez organizm człowieka.
Do najczęstszych objawów związanych z występowaniem nadmiaru histaminy w ustroju zalicza się:
częste zawroty i bóle głowy (w tym migrenowe), zaburzenia koncentracji,
nasilony kaszel, zatkany i wodnisty katar, duszności, świszczący oddech ,
silne biegunki lub zaparcia, bóle i skurcze brzucha, mdłości, wymioty ,
tachykardia (przyśpieszone tętno), hipotonia (spadek ciśnienia krwi) ,
u kobiet nasilone bóle miesiączkowe,
zmiany skórne w postaci zaczerwienienia, pokrzywki, świądu, wyprysku,
łzawienie oczu, obrzęk powiek.
Problem z tolerancją histaminy nie zawsze wynika z niskiego poziomu lub zaburzonej aktywności DAO, ale również może być także spowodowany:
wrodzonym niedoborem diaminooksydazy,
wtórną nietolerancją histaminy w wyniku występowania różnych chorób na poziomie jelit (np. nieswoistych chorób zapalnych jelit, celiakii, zespołu krótkiego jelita),
występowaniem w organizmie inhibitorów DAO (np. różnego rodzaju leki) hamujących działanie tego enzymu lub stymulujących uwalnianie histaminy w komórek,
niedoborem w diecie witamin B6 i C oraz miedzi, co może zaburzać działanie diaminooksydazy, z racji iż wymienione związki są kofaktorami tego enzymu.
Diagnostyka nietolerancji histaminy polega na:
zebraniu przez lekarza dokładnego wywiadu klinicznego od pacjenta pod kątem występowania objawów (pojawienie się ≥2 objawów klinicznych nietolerancji histaminy; objawy te następuję od kilku minut do maksymalnie 4 godz. po zjedzeniu pokarmu bogatego w histaminę i ustępują zazwyczaj po 6-8 godz.),
wykluczeniu występowania alergii Ig-E zależnej i innych czynników stymulujących wyrzut histaminy w ustroju,
wykonaniu badań laboratoryjnych pozwalających na ocenę stężenia DAO w surowicy krwi ,
potwierdzeniem występowania nietolerancji histaminy jest zmniejszenie/brak występowania objawów w wyniku zastosowania diety antyhistaminowej (uznawana za złoty standard w diagnostyce nietolerancji histaminy).
W jakich pokarmach występują największe ilości histaminy?:
produkty poddawane długiej fermentacji mikrobiologicznej, podwędzane, suszone, marynowane, z dodatkiem octu,
sery (typu ementaler, parmezan, camembert, roquefort, górski, alpejski), sery żółte i pleśniowe, oscypki,
ryby o ciemnym mięsie (makrela, tuńczyk, łosoś, sardynki, sardele), marynowane śledzie (rolmopsy, matjasy, śledzie na bazie octu), ryby wędzone (np. makrela), konserwy rybne, owoce morza ,
surowa kiełbasa, salami, surowe gatunki wędlin (prosciutto, szynka parmeńska) i inne wyroby mięsne otrzymywane przez suszenie lub wędzenie solonego mięsa,
surowe mleko i produkty otrzymywane z niego otrzymywane ,
jaja z dodatkiem majonezu czy musztardy (zwierają ocet w składzie),
z warzyw: pomidory (świeże i suszone oraz wszelkie wyroby z pomidorów- passaty, koncentraty, keczup, sok, nektar), bakłażan , szpinak, groszek zielony, soczewica, fasola , kiszone warzywa (kapusta, ogórek, buraki i inne), ogórki konserwowe (zawierają ocet),
z owoców: truskawki , maliny, gruszki , banan , czerwone śliwki, kiwi , papaja, cytrusy,
nerkowce i pistacje,
kakao i wszelkie produkty z jego składem (czekolada, batony, cukierki i in.),
sos sojowy z dodatkiem pszenicy, keczup, ocet jabłkowy, ocet balsamiczny,
alkohol: wino czerwone i białe, szampan, piwo (głównie pszeniczne),
pozostałe produkty: pieczywo drożdżowe i wszelkie wyroby na bazie drożdży; produkty pszenne jedzone w nadmiarze; substancje dodawane do produktów spożywczych (glutaminian, benzoesan, siarczany, barwniki, azotany).
Podstawowym sposobem zmniejszenia objawów towarzyszących nietolerancji histaminy jest stosowanie się do zasad diety niskohistaminowej. Jednakże z czasem potrzebne może okazać się wdrożenie leczenia farmakologicznego polegającego na podawaniu przez pewien okres leków antyhistaminowych (blokerów H1/H2 dla histaminy) lub też włączenie suplementacji egzogennego enzymu DAO. Co ważne, w przypadku braku poprawy po zastosowaniu diety ubogiej w histaminę i/lub suplementacji enzymem DAO bądź też braku efektów za zastosowaniu leków przeciwhistaminowych, zaleca się rozszerzyć diagnostykę różnicową pod kątem występowania innych chorób (gastroenterologicznych, neurologicznych, pulmonologicznych, endokrynologicznych, dermatologicznych, alergologicznych). Nie należy również zapominać, że w codziennej diecie występuje wiele produktów mogących wzmagać wyrzut innych niż histamina amin biogennych (tyramina, kadaweryna, putrescyna, spermina, spermidyna) i dających podobne dolegliwości. Źródła tych amin w większości pokrywają się z produktami bogatymi w histaminę, jak ryby, sosy rybne, długo dojrzewające sery, surowe lub suszone kiełbasy i wędliny, wina musujące, piwo.
Comments